İstanbul kimileri için tarihin yazıldığı bir başkent, kimileri için dünyanın incisi; onu gören, hisseden, yaşayan herkes için farklı anlamlar taşıyan bir kent. Bizler için İstanbul adeta vazgeçilmez bir sevgili, şairin de dediği gibi “sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer”.
Byzantium’dan Roma’ya, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kadar binlerce yıllık değişim ve dönüşümde birçok yara alsa bile her zaman farklı ve eşsiz kalabilmiş olan İstanbul ile ilgili tarih-sanat-mimari ekseni içinde yaptığımız bu çalışmayla insanlara “parklarıyla, köprüleriyle, kuleleriyle, meydanlarıyla, büyük ve sakin Süleymaniyesiyle”, “kubbelerinde uğuldayan Bâki, çeşmelerinden akan Sinan ile” İstanbul’u daha yakından tanıtmayı amaç edindik. En çok bilinen eserlerin yanı sıra, özellikle ilk bakışta dikkati çekmeyen ve kimisi şehrin bir köşesinde unutulmaya yüz tutmuş eserleri çalışmamıza dahil etmeye gayret gösterdik.
Tarihi Yarımada’nın eşsiz güzelliğini karşılarına alarak tüm gün bu manzarayı izleyebilen Khalkedonlular, onları “Körler Ülkesi” olarak adlandırdığımızı bilselerdi, bize “asıl kör olan sizsiniz ki karşımızdaki bu güzelliği her gün doya doya izleyen bizleri kör sandınız” şeklinde bir tepki verebilirlerdi. Yine de biz uzaktan izlemekle yetinemedik, ayrıntıları görmek istedik, çalışmamıza Tarihi Yarımada’dan başladık. Şehrin kimliğini oluşturan eserleri; tarihleri, hikayeleri, efsaneleri, ilişiği bulunan kişileri, sanatsal ve mimari özellikleri ile ele aldık. Her ne kadar tarih kesintisiz olarak aksa da ve birçok esere zaman içerisinde farklı kullanımlar yüklenilse de pratik olarak kullanılabilirliği göz önünde bulundurarak incelediğimiz eserleri dönemine, türüne göre sınıflandırmalara tabi tuttuk.
Bazen “gözlerimiz kapalı dinlediğimiz”, bazen “bir tepeden baktığımız”, bazen ise tarih kitaplarından izini sürdüğümüz aziz İstanbul’a ruhunu veren tarihi eserleri derlemeye çalıştığımız bu çaba okyanusta bir damla dahi olsa umarız İstanbul ve sevenleri için yararlı olur.
Ali TAŞDEMİR & Mehmet Alp FAZLIOĞLU
